Χαλκιδική-Ιστορία
Οι πρώτες αναφορές στη Χαλκιδική συναντώνται στην ελληνική μυθολογία. Στο «Φλεγραίο πεδίο» έγινε η αναμέτρηση Ολυμπίων Θεών και Γιγάντων και στην Κασσάνδρα βρίσκεται θαμμένος ο γίγαντας του σεισμού, Εγκέλαδος. Ο Άθως σχηματίστηκε από το βράχο που έριξε εναντίον των θεών ο ομώνυμος γίγαντας, ενώ η Σιθωνία οφείλει το όνομά της στο Σίθωνα, το γιο του Ποσειδώνα.
Οι μετέπειτα ιστορικές έρευνες κατέδειξαν ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν στη χερσόνησο της Χαλκιδικής. Τα ευρήματα, άλλωστε, στο Σπήλαιο των Πετραλώνων απέδειξαν ότι η παρουσία του ανθρώπου εδώ ξεπερνά τις 700.000 χρόνια, ενώ το κρανίο του αρχανθρώπου υπολογίζεται πως έχει ηλικία 200.000 ετών περίπου.
Εγκαταστάσεις οργανωμένης κοινωνίας έχουμε στη Χαλκιδική από το 4.000 π.Χ. και οι παλαιότεροι κάτοικοί της ήταν Θράκες και Πελασγοί.
Στην αυγή των ιστορικών χρόνων, στους Πελασγούς και τους Θράκες ήρθαν να προστεθούν οι Βοττιαίοι, καθώς και άποικοι από νοτιοελλαδικές περιοχές, κυρίως την Ερέτρια και τη Χαλκίδα. Οι πόλεις που δημιουργήθηκαν τόσο στο εσωτερικό, όσο και στις παραθαλάσσιες περιοχές, σπάνια ξεπέρασαν το στάδιο ενός πολίσματος, έζησαν όμως περιόδους μεγάλης ευημερίας, ανέπτυξαν εμπορικές συναλλαγές με ανατολή και νότο, στολίστηκαν με λαμπρούς ναούς (Άφυτις), ίδρυσαν εμπορεία (Μηκύβερνα), έχτισαν κάστρα και λιμάνια (Τορώνη), επέδειξαν πρωτοποριακά για την εποχή τους πολεοδομικά σχέδια και πλούσιες ιδιωτικές κατοικίες (Όλυνθος).
Στο τέλος του 5ου αι. π.Χ., οι 32 σπουδαιότερες πόλεις ιδρύουν υπό την ηγεσία της Ολύνθου, το «κοινόν των Χαλκιδέων», το οποίο θα διαλυθεί το 379 π.Χ. από τους Σπαρτιάτες. Το 348 π.Χ. ο Φίλιππος ενσωματώνει την περιοχή στο Μακεδονικό Βασίλειο. Στα Ελληνιστικά χρόνια ιδρύονται τρεις μεγάλες πόλεις: Κασσανδρεία (315), Ουρανούπολις (315) και Αντιγόνεια (280). Το 168 π.Χ. περνά στα χέρια των Ρωμαίων και παρακμάζει καθώς, οι πόλεις της περιήλθαν υπό τον έλεγχο κυρίως Ρωμαίων εμπόρων.
Η Χαλκιδική ασπάστηκε το Χριστιανισμό γύρω στο 50 μ.Χ., τότε δηλαδή που ο Απόστολος Παύλος πηγαίνοντας από τους Φιλίππους στη Θεσσαλονίκη πέρασε και από την Απολλωνία. Κατά τους Χριστιανικούς αιώνες θα δεχθεί πολλές καταστροφικές επιδρομές, όπως των Γότθων, των Ούννων και των Καταλανών.
Τον 8ο-9ο αι. μ.Χ., μέρος του «θέματος» της Θεσσαλονίκης, θα δεχτεί πλήθος μοναχών και αναχωρητών από την Ανατολή. Σε υλοποίηση της αυτοκρατορικής πολιτικής, οι νέοι αυτοί κάτοικοι της Χερσονήσου του Άθω, διωγμένοι από τις εστίες τους, μπροστά στην εμφάνιση και την εξάπλωση των Αράβων επιδρομέων, θα εποικίσουν τα ερημωμένα πολίσματα και τις κωμοπόλεις για να ιδρύσουν εκεί το αξιολογότερο κέντρο μοναχισμού της Ορθοδοξίας, που το 885 μ.Χ. θα βρει την επίσημη αναγνώριση και υποστήριξή του στο χρυσόβουλλο του Βασιλείου Α΄ Μακεδόνα.
Στα μέσα του 14ου αιώνα ένα μεγάλο μέρος της Χαλκιδικής προσαρτήθηκε στο Σερβικό κράτος, ενώ πριν την υποδούλωση στους Τούρκους η Κασσάνδρα και άλλες παραλιακές περιοχές βρέθηκαν υπό την κυριαρχία των Βενετών.
Η υποδούλωση στους Τούρκους ήρθε το 1430 και τότε η Χαλκιδική αποτέλεσε τμήμα του σαντζακιού της Θεσσαλονίκης. Παρά τις αυθαιρεσίες της τυραννικής εξουσίας, από τα μέσα του 15ου αι. μ.Χ. η περιοχή άρχισε να ευημερεί χάρη στην εκμετάλλευση των μεταλλευτικών κοιτασμάτων της, αλλά και την αύξηση της σιτοπαραγωγής, τη μεταξοσκωληκοτροφία και την κτηνοτροφία. Εξαιτίας αυτής της ευημερίας τα παραλιακά χωριά αντιμετώπισαν πολλές επιδρομές πειρατών.
Το Μάιο του 1821 οι Χαλκιδιώτες επαναστατούν, υπό την ηγεσία του Εμμανουήλ Παππά, χωρίς όμως επιτυχία. Νέα επανάσταση έρχεται στο προσκήνιο το 1854, υπό τον Τσιάμη Καρατάσο. Επαναστατικός αέρας έπνευσε στη Χαλκιδική και το 1878, όμως οι Τούρκοι πήραν έγκαιρα προληπτικά μέτρα και η κίνηση ματαιώθηκε. Στις αρχές του 20ού αιώνα η Χαλκιδική παίρνει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα. Πολλοί Χαλκιδικιώτες όχι μόνο συμμετέχουν στα διάφορα σώματα των Μακεδονομάχων, αλλά φτιάχνουν και οι ίδιοι μικρότερα σώματα και πολεμούν κατά των κομιτατζήδων. Η πολυπόθητη ελευθερία θα έλθει τελικά τον Οκτώβριο του 1912.
Το 1922, τέλος, με την εγκατάσταση χιλιάδων προσφύγων από τη Μ. Ασία άρχισε μια καινούρια φάση στην ιστορία της Χαλκιδικής. Πλάι στα ντόπια χωριά φύτρωσαν 27 καινούρια, η συμβολή των οποίων στην οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη της Χαλκιδικής είναι πολύ σημαντική.